7Th8, 2022
Đâu là phương pháp hiệu quả nhất trong Giáo dục STEM?

Đó chính là phương pháp Learning by Doing (LbD) – hay còn gọi là Học qua Hành.

Giáo dục STEM là một phiên bản của phương pháp giáo dục nhấn mạnh vào Học qua hành trong bối cảnh thế kỷ 21 và CMCN4. Phương pháp này đã tồn tại từ Rousseau tới Dewey và được áp dụng trong nhiều môn học. Giáo dục STEM sử dụng LbD không chỉ giúp học sinh nắm được cách làm việc nhóm, cộng tác, giải quyết vấn đề để có được những kỹ năng cụ thể,  mà còn sử dụng cho một mục tiêu thách thức hơn đó là để học sinh hiểu được nguyên lý của hệ thống (từ một hệ thống nhỏ đến cả thế giới) thông qua việc làm chủ tương tác (nền tảng của tích hợp), đây vốn là điểm khó nhất trong học tập. 

Giáo dục STEM vì vậy phù hợp với một môi trường khi mà các hệ thống thông minh xuất hiện ở nhiều nơi, nơi mà kỹ năng giải quyết vấn đề đòi hỏi mức độ phức tạp hơn do chúng ta chỉ có hiểu biết sơ sài về vấn đề cần giải quyết nhưng lại phải ra quyết định nhanh, và chúng ta phải làm những điều đó dựa trên việc sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả để phân tích khách quan, hướng đến mục tiêu đặt ra.

Nguyên tắc ”Học qua hành“ là gì?

Theo thống kê của Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam, mỗi năm cả nước có 38% sinh viên mới ra trường không có định hướng nghề nghiệp cụ thể, 60% làm trái ngành. Trong khi, nguồn lao động chất lượng cao lại chưa đáp ứng đủ của các doanh nghiệp. Nguyên nhân do đâu?  do nội dung học còn nặng lý thuyết,? Cơ sở vật chất không đáp ứng,? Chương trình học còn thiếu các hoạt động trải nghiệm, thực hành?

Đúng như tên gọi Học qua Hành, thì việc học một môn học bất kỳ, hay một lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là trong việc học STEM, không thể hiệu quả, và không thể gọi là HỌC mà không có THỰC HÀNH,. Do đó, đây là  phương pháp học đổi mới và sáng tạo, đang trở thành một trong những xu hướng giáo dục hiện đại của thế kỷ XXI.

  • HỌC phải đi đôi với THỰC HÀNH. Học Leanbot chắc chắn phải thực hành, phải lập trình thực hiện chạy thử nhiệm vụ thì mới đúc rút được kiến thức Robot và lập trình.
  • Có thể có sự xuất hiện của việc học bằng cách ghi nhớ để vượt qua các câu hỏi Quiz
  • KHÔNG HỌC thì KHÔNG CÓ KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, KHÔNG THỰC HÀNH thì không thể hiểu bài sâu sắc và hoàn thành nhiệm vụ. Do đó, cách học tốt nhất là thực hành, làm thử và vận dụng những điều mình biết vào giải quyết các nhiệm vụ Robot, giải quyết các bài toán thực tiễn.
  • Thay vì tập trung vào “những gì” mà học sinh cần học, bởi học sinh luôn KHÔNG CÓ nhu cầu cần học, từ đó sẽ nhanh chóng quên những thứ mà chúng thấy không liên quan, thì Giáo viên nên tập trung vào việc “Tại sao” học sinh muốn học những điều này. Giáo viên cần trả lời được câu hỏi này trước khi dạy điều đó cho học sinh.
  • Việc học tốt nhất, hiệu quả nhất khi học sinh xác định được mục tiêu học Leanbot là gì, và theo đuổi mục tiêu mà mình thực sự quan tâm. Mục tiêu có thể là hiểu cấu tạo Leanbot, hay biết cách lập trình điều khiển Leanbot, để đi thi cuộc thi Robothon, hay biết liên hệ, vận dụng kiến thức được học vào giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Điều này giúp học sinh dễ dàng đạt được mục tiêu của mình.

CÁC GIAI ĐOẠN “HỌC QUA HÀNH”

  1. Trải nghiệm – Tham gia cách học mới với các tình huống trải nghiệm theo kịch bản, đó là câu chuyện về hành trình của Leanbot và những tình huống trải nghiệm thực tế do Giáo viên yêu cầu.
  2. Quan sát và phản ánh – Quan sát và phản ánh trải nghiệm của người khác từ nhiều góc độ thông qua hoạt động thảo luận trong giờ học
  3. Hình thành kiến thức và khái quát hóa – Từ những quan sát và phản ánh dựa trên trải nghiệm của bản thân và người khác, học sinh sẽ tạo ra các khái niệm tích hợp và biến thành kiến thức toàn diện cho bản thân.
  4. Vận dụng kiến thức trong các tình huống mới – Sử dụng lý kiến thức được học để đưa ra quyết định và giải quyết các vấn đề trong các bài tập làm việc theo nhóm nhằm chứng minh mục tiêu học tập.

THÁP HỌC TẬP

Đây là tháp học tập thể hiện tỷ lệ ghi nhớ tương ứng với các hoạt động học tập mà học sinh áp dụng. Nhìn vào tháp học tập này, các bạn dễ dàng nhận ra giá trị và hiệu quả của phương pháp Học qua Hành. Tỷ lệ ghi nhớ này hoàn toàn áp dụng với việc học tập Leanbot. Cụ thể, khi bạn thực hành lập trình điều khiển Robot thực hiện nhiệm vụ bài học, bạn thử nghiệm, chỉnh sửa, lại thử nghiệm,…hành động lặp lại này giúp bạn hiểu vấn đề yêu cầu và rèn luyện tư duy logic, tư duy phản biện để giải quyết vấn đề đó tốt nhất có thể. Nhưng nếu việc bạn làm được, và bạn chia sẻ, truyền kiến thức đó cho người khác, thì kiến thức và tư duy đó sẽ càng nhuần nhuyễn, giúp bạn ghi nhớ kiến thức sâu sắc và dễ dàng áp dụng vào các bài toán thực tiễn.

Diagram Description automatically generated

VẬY NÊN THIẾT KẾ “HỌC QUA HÀNH” NHƯ THẾ NÀO ĐỂ VIỆC DẠY/HỌC HIỆU QUẢ?

Trước hết, chúng ta cần làm rõ, Việc dạy/học hiệu quả bao gồm…

  • Phương pháp theo giai đoạn (Trải nghiệm, phản xạ, khái quát, áp dụng)
  • Các phương pháp tiếp cận đa dạng (Đọc, lắng nghe, thảo luận, học hỏi)
  • Sự tham gia tương tác (thông qua hoạt động Thảo luận, trao đổi trên lớp)
  • Làm việc thực tế ( Tình huống hư cấu, sáng tạo nhiệm vụ sau bài học) 
  • Học tập toàn diện (thông qua hoạt động Dạy người khác)

Việc dạy/học hiệu quả xảy ra khi…

  • Có sự tham gia của mọi người
  • Tạo ra Môi trường học tập an toàn: không quá cạnh tranh
  • Học sinh có thời gian để khám phá, suy ngẫm, chuẩn bị bài học trước khi đến lớp và thực sự được đối thoại với giáo viên, với các học viên khác trên lớp qua hoạt động chia sẻ, trình bày, thảo luận các vấn đề bài học 
  • Lượng thời gian được phân bổ cho mỗi hoạt động học tập tỷ lệ thuận với mức độ ưu tiên học tập. Quy trình này nên được lặp lại 3 lần
  • Thiết kế thời gian và mức độ năng lượng trong phòng.
  • Lớp học sớm với đánh giá và thảo luận

Tóm lại:

Việc Dạy/Học hiêu quả xảy ra khi…

  • Toàn bộ các thiết kế học tập bao gồm phương pháp dạy/học và các hoạt động dạy học được kết hợp với nhau để tạo thành một tổng thể, trong đó:
    • Thiết kế học tập cần được tích hợp các tiêu chí mục tiêu, hoạt động, đánh giá.
    • Các thành phần tiêu chí cần được kết hợp chặt chẽ với nhau.
    • Việc chuyển đổi từ hoạt động học tập này sang hoạt động học tập tiếp theo cần được thể hiện một cách mạch lạc, khéo léo có mục đích.

  • Tất cả phương pháp này được ứng dụng trong Leanbot STEM Robotic, tham gia triển khai các khóa học này, nhà trường sẽ thực chứng mô hình học qua hành trong Robotic là cách dạy STEM đúng cách và bảo đảm kết quả tốt nhất.